Yurak faoliyatini to’xtatish yurak mintaqasiga to’g’ridan-to’g’ri ta’sir qilish, cho’kish, bo’g’ilish, gaz bilan zaharlanish, elektr toki urishi, medulla oblongatasida joylashgan qon aylanishini boshqarish markazining inhibatsiyasi, ba’zi yurak kasalliklari, asosan miyokard infarkti, uzoq nafas olishning etarli emasligi bilan sodir bo’ladi. Yurak faoliyatini to’xtatish issiqlik urishi, qon yo’qotish, kuyish va muzlash bilan ham kuzatiladi.
Yurak tutilishi bilan bog’liq holda qon aylanishi to’xtaydi, natijada klinik o’lim sodir bo’ladi. Bunday holda, jabrlanuvchining hayotini saqlab qolish uchun yagona imkoniyat yurak massajidir.
Yurakni to’xtatganda, uning qisqarishi va sun’iy ravishda cho’zilishiga olib kelishi kerak. Bu quyidagicha amalga oshiriladi: qattiq narsaga yotqizilgan jabrlanuvchiga: erga, stolga-ritmik ravishda, daqiqada 60 marta, ko’krak suyagi pastki yarmida siqiladi. Bosim bir qo’lning bilagining ichki tomoni bilan, eng yaxshisi chap tomonidan amalga oshiriladi, unga qo’shimcha ravishda o’ng qo’l bilan bosim o’tkaziladi.
Ko’krak qafasida, taxminan ko’krak suyagining pastki qismida yurak joylashgan bo’lib, unga qo’llar tomonidan bosim o’tkaziladi. Shu sababli, ko’krak suyagi orqali bosim yurakka o’tkaziladi, u sternum va umurtqa pog’onasi o’rtasida siqiladi. Bosim shunday kuch bilan berilishi kerakki, ko’krak suyagi umurtqa pog’onasiga 5-6 sm siljiydi.
Yurak massaji sun’iy nafas olish bilan birlashganda jonlanishning samarali o’lchovidir; sun’iy nafas olishni amalga oshirish kerak, chunki yurak to’xtashi bilan nafas olish faoliyati ham to’xtaydi. Agar jabrlanuvchini jonlantirish faqat bitta odam tomonidan amalga oshirilsa, u bir vaqtning o’zida yurak massajini va sun’iy nafas olishni bajarishi shart. Ko’krak qafasining 15 ta siqilishi uchun 3 ta sun’iy nafas olinadi.
Yurak massaji juda ehtiyotkorlikni talab qiladigan choradir, shuning uchun ular faqat o’ta zarurat tug’ilganda murojaat qilishadi.
