Биринчи ёрдамни кўрсатишда ярадорларга қандай муносабатда бўлишни билиш, хусусан, жабрланувчидан кийимни тўғри олиб ташлашни билиш жуда муҳимдир. Бу, айниқса, ёриқлар, оғир қон кетиш, онгни ёъқотиш, термал ва кимёвий куйишлар учун жуда муҳимдир. Жабрланувчини буришган ва синган оёқ — қўллари билан ағдариш ва судраб бориш оғриқни кучайтиради, жиддий асоратларни келтириб чиқаради ва ҳатто зарба беради.
Жабрланувчини тўғри кўтариш керак ва агар керак бўлса, бошқа жойга кўчириш керак. Ярадорни пастдан қўллаб-қувватлаб, эҳтиёткорлик билан кўтаринг. Бунинг учун икки ёки уч кишининг иштироки талаб қилиниши одатий ҳол эмас. Агар жабрланувчи онгли бўлса, у ёрдам берувчини бўйнидан қучоқлаши керак.
Биринчи ёрдам кўрсатишда, айниқса сезиларли иссиқлик ва кимёвий куйишлар бўлса, жабрланувчини эчиб олиш керак. Агар юқори оёқ-қўл шикастланган бўлса, кийим биринчи навбатда соғлом қўлдан чиқарилади. Кейин қисма шикастланган қўлдан тортиб олинади, шу билан бирга бутун қўлни пастдан қўллаб-қувватлайди. Худди шундай, шимлар пастки экстремиталардан чиқарилади.
Агар жабрланувчининг кийимларини олиб ташлаш қийин бўлса, унда улар тикувларда буғланади. Жабрланган кийим ва пояфзалларни олиб ташлаш учун икки киши иштирок этиши керак.
Кўп ҳолларда қон кетганда, кийимни қон кетиш жойидан кесиб ташлаш кифоя. Куйиш пайтида, кийим терига ёпишганда ёки ҳатто пишганда, куйиш жойи атрофида материал кесилиши керак: ҳеч қандай ҳолатда уни йиртиб юбормаслик керак. Бандаж куйган жойларга қўлланилади.
Жабрланганларни даволаш биринчи ёрдам комплексида жуда муҳим омил ҳисобланади. Ярадорларга нотўғри муносабатда бўлиш унинг таъсирини камайтиради!
