Сунъий нафас олишнинг моҳияти ўпкага ҳавони сунъий равишда киритишдир. Бу нафас олиш фаолиятини тўхтатишнинг барча ҳолатларида, шунингдек, нотўғри нафас олиш мавжуд бўлганда амалга оширилади. Муваффақиятли сунъий нафас олишнинг асосий шарти нафас ёълларининг эркин ҳаракатланиши ва тоза ҳаво мавжудлиги.
Нафас олишнинг энг самарали усули бу “ўпкадан ўпкага” нафас олиш, одатда “оғиздан оғизга” усули билан амалга оширилади; ушбу усул билан жонлантирилганда, жабрланувчининг ўпкасига бир ярим литргача ҳаво юборилади, бу битта чуқур нафас олиш ҳажмини ташкил қилади.
Ярадорларнинг орқа томонига ётқизилади. Ёрдам берувчи жабрланувчининг ўнг томонида бўлади ва ўнг қўлини бўйин остига қўйиб, бўйнини кўтаради. Шу туфайли ярадорнинг боши орқага ташланади ва унинг нафас ёъллари, илгари чўкиб кетган тил билан тиқилиб, очилади. Кейин чап кафтнинг четига ёрдам берадиган киши ярадорнинг пешонасига босим ўтказади ва шу билан бошини орқага ташланган ҳолатда ушлаб туришга ёрдам беради; бир вақтнинг ўзида бош бармоғи ва кўрсаткич бармоғи билан у бурнини қисиб қўяди. Шундан сўнг, ёрдам кўрсатувчи ўнг қўлини жабрланувчининг бўйнидан тортиб олади ва иягига босим ўтказиб, оғзини очади. Кейин ёрдам кўрсатувчи чуқур нафас олади ва ўпканинг барча таркиби ярадорнинг оғзига нафас олади. Ўпкага ҳаво кириши ярадорларнинг кўкрак қафасининг кенгайиши билан намоён бўлади.
Ёш болаларда сунъий нафас олиш бир вақтнинг ўзида оғиз ва бурунга ҳаво билан нафас олиш орқали амалга оширилиши мумкин. Нафас олиш ритмик бўлиши керак-дақиқада 16-19 марта.
Сунъий нафас олиш “оғиздан бурунга”ҳам амалга оширилиши мумкин. Асосий позитсия “оғиздан оғизга”усули билан бир хил. Аммо шу билан бирга, жабрланувчининг оғзи ёпиқ бўлиши керак.
Агар жабрланувчининг юзи шикастланган бўлса ва “ўпкадан ўпкага” сунъий нафас олиш имкони бўлмаса, жароҳатланган одамнинг қўлларини кўкрагига букиш ва босиш орқали кўкракни сиқиш ва кенгайтириш усулини қўллаш керак, кейинчалик уларни ён томонларга кўпайтириш керак. Шу билан бирга, жабрланувчи орқа томонида ётади ва элкама пичоқлари остига рулон қўйилади, боши бироз орқага ташланади.
